Ελευθερία Και "πνευματική Ιδιοκτησία" Στην Εποχή Του Διαδικτύου

Abstract

Η λέξη Internet (από το internetwork, ή διαδίκτυο) ετυμολογικά σημαίνει τη σύνδεση δυο ή περισ­σοτέρων υπολογιστών. Ωστόσο πλέον έχει καθιερωθεί η χρήση της λέξης διαδίκτυο (ή Διαδίκτυο αν προτιμάτε) για να αποκαλούμε έτσι τον παγκόσμιο ιστό. Η διάδοση της χρήσης του διαδικτύου λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις επηρεάζοντας όλο και περισσότερες πλευρές της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής ζωής σε όλο και περισσότερα μέρη του κόσμου. Παράλληλα δίνει μια πρωτοφανή δυνατότητα επικοινωνίας (σε ατο­μικό και σε συλλογικό επίπεδο) μεταξύ των χρηστών του (ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών, γνώσε­ων, αλλά και ψηφιακών αγαθών - μουσικής, ταινιών, λογισμικού κτλ).Αυτή η ελευθερία επικοινωνίας (η οποία ανοίγει με τη σειρά της μια ολόκληρη συζήτηση για το πώς επηρεάζει τις ανθρώπινες σχέσεις) διαπλέκεται με τους προϋπάρχοντες όρους ανταλλαγής και διάδοσης των άυλων αγαθών.Η εργασία αυτή έχει σκοπό την παρουσίαση μιας όσο το δυνατόν σφαιρικής εικόνας για την κα­τάσταση που προκύπτει παγκόσμια και των επιπτώσεων που έχει στη ζωή και τη δημιουργία των προγραμματιστών, των χρηστών του διαδικτύου, των καταναλωτών.Συγκεκριμένα θα εστιάσουμε στα εξής ζητήματα:1.Διακαιώματα και περιορισμοί που απορρέουν από τον έννοια "πνευματική ιδιοκτησία" και τις αντίστοιχες νομοθεσίες. Με δεδομένο το γεγονός ότι η συζήτηση έχει ανοίξει περισσότερο και με πιο συγκεκριμένο τρόπο στις ΗΠΑ, θα επικεντρωθούμε στο πώς αυτό το ζήτημα τί­θεται στο δυτικό κόσμο, δίνοντας μάλιστα βαρύτητα στο αγγλοσαξονικό μοντέλο. Έπειτα θα κάνουμε μια επισκόπηση στο τι προβλέπεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα.2.Δομές αλληλεγγύης που αναπτύσσονται βασισμένες στις νέες τεχνολογίες και ιδιαίτερα στο διαδίκτυο (peer to peer δίκτυα, blogs κ.ά.) και η διαπλοκή τους με τα "πνευματικά δικαιώματα". Θα μελετήσουμε πιο αναλυτικά την κοινότητα του ελεύθερου λογισμικού/ λο­γισμικού ανοικτού κώδικα (ΕΛΛΑΚ). 3.Θα επιχειρήσουμε μια βουτιά στην προϊστορία του όρου "πνευματικά δικαιώματα" και όσων αυτός περικλείει, έτσι όπως εξελίχτηκαν στο χρόνο και μέχρι τις σύγχρονες δυτικές κοινω­νίες. Ο όρος "πνευματική ιδιοκτησία" άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως σε διεθνές επίπεδο από την ίδρυση του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ο οποίος υπάγεται στον ΟΗΕ) το 1967 και μετά. Όπως ορίζει ο ίδιος ο ΠΟΠΙ, όταν λέμε "πνευματική ιδιοκτησία" εννοούμε το copyright, τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (πατέντες), τα βιομηχανικά σχέδια και τα σχέδια ολοκληρωμένων κυκλωμάτων και γεωγραφικά δεδομένα.Στην εποχή του διαδικτύου, εκείνα που αποκτούν μεγάλη αξία για τις επιχειρήσεις, τους ερευνητές, και τους καταναλωτές έχουν να κάνουν κυρίως με τα δυο πρώτα (copyright και πατέντες), τα οποία και θα μας απασχολήσουν σε αυτή τη μελέτη. Και πιο συγκεκριμένα το πώς αυτά επηρεάζουν ή θέλουν να επηρεάσουν όσα συμβαίνουν στο διαδίκτυο και τον υπολογιστή μας. Η γνώση καθ' αυτή του τι συμβαίνει σήμερα με τα παραπάνω είναι μια απαραίτητη συνθήκη για την εργασία ενός μηχανικού υπολογιστών ή προγραμματιστή, αλλά και όσων χρησιμοποιούν τα προϊόντα της τεχνολογίας. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να αποτελέσει έναν οδηγό για όσους και όσες θέλουν να γνωρίσουν τι συμβαίνει και τι ισχύει διεθνώς γύρω από αυτά τα ζητήματα.