Παραγωγη Μακροπροθεσμων Προβλεψεων Με Κριτικες Μεθοδους

Abstract

Η τάση αποτελεί ένα από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά μιας χρονοσειράς. Η επιτυχής εκτίμηση της τάσης αποτελεί βάση όλων των μεθόδων εποχιακής προσαρμογής, ενώ η ακριβής εξαγωγή της γραμμής της τάσης είναι απαραίτητη τόσο για μεσοπρόθεσμες όσο και για μακροπρόθεσμες προβλέψεις. Όταν πρόκειται για ορίζοντες δύο χρόνων ή παραπάνω, η απλή γραμμική παλινδρόμηση αποτελεί μια συνηθισμένη επιλογή για την εξαγωγή της τάσης. Ένα ενδιαφέρον ερώτημα είναι: μπορούν οι άνθρωποι να κάνουν καλύτερες εκτιμήσεις της τάσης μόνο με το να χαράζουν μια γραμμή με ελεύθερο χέρι;Για να απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα πραγματοποιήσαμε μια έρευνα με τη βοήθεια προπτυχιακών φοιτητών που λάμβαναν μέρος στο μάθημα του 8ου εξαμήνου 'Τεχνικές Προβλέψεων' στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Η/Υ του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Η έρευνα έλαβε χώρα την Παρασκευή 1η και 8η Απριλίου 2005. Στους φοιτητές δόθηκαν εκτυπωμένα διαγράμματα 15 ετησίων μη εποχιακών χρονοσειρών από τον διαγωνισμό Μ3. Κάθε χρονοσειρά είχε σχεδιαστεί σε ένα ξεχωριστό μιλιμετρέ χαρτί και ζητήθηκαν προβλέψεις για μέχρι και 10 ορίζοντες. Αυτό επαναλήφθηκε για 5 φάσεις: αρχικά δόθηκαν προβλέψεις με 'ελεύθερο' χέρι και ύστερα με τη χρήση χάρακα για 6 ορίζοντες, στην 3η φάση οι φοιτητές μπορούσαν να επιλέξουν ανάμεσα σε μια δική τους πρόβλεψη ή στο να εμπιστευτούν την γραμμή γραμμικής παλινδρόμησης (6 ορίζοντες), στην 4η στο διάγραμμα είχαν χαραχτεί ακόμα η πρόβλεψη της μεθόδου Holt και της γραμμικής παλινδρόμησης ως επιπλέον πληροφορίες (6 ορίζοντες) και, τέλος, οι προβλέψεις έπρεπε να γίνουν για 10 ορίζοντες μπροστά. Η ατομική επίδοση κάθε φοιτητή -καθώς και ο μέσος όρος της ομάδας- συγκρίθηκε με την γραμμική παλινδρόμηση, με τη μέθοδο Holt καθώς και μεσυνδυασμό στατιστικών και κριτικών μεθόδων. Η μελέτη γίνεται για να εξακριβώσει την εργασία των Lawrence et al. (1985) και παράλληλα να δώσει κάποια επιπλέον στοιχεία πάνω στην ανθρώπινη κρίση που όπως έχει διαπιστωθεί (Tversky & Kahneman 1974) υπόκειται σε σημαντικές προκαταλήψεις. Είναι, δε, μεγάλης σημασίας ειδικά για περιπτώσεις όπου οι στατιστικές μέθοδοι δίνουν αμφίβολης ποιότητας προβλέψεις (όπως για πολύ μεγάλους ορίζοντες).