Στατιστική Ανάλυση Ιατρικών Δεδομένων Για Τη Μέτρηση Της Απόδοσης Νέων Τεχνικών Ανίχνευσης Καρκίνου Τραχήλου Της Μήτρας Με Σκοπό Τον Εγκυρότερο Προληπτικό Πληθυσμιακό Έλεγχο Της Νόσου

Abstract

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ένας από τους πλέον θανατηφόρους καρκίνους των γυναικών και οφείλεται κυρίως στη λοίμωξη από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Έχουν αναγνωριστεί συγκεκριμένοι τύποι του HPV που είναι υπεύθυνοι (άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο) για την πρόκληση των διαφόρων μορφών τραχηλικής δυσπλασίας. Από την πρώτη στιγμή που αναγνωρίστηκε η βασική αιτία των αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας, έγινε προσπάθεια για εξεύρεση τεχνικών έγκαιρης και έγκυρης ανίχνευσής τους με σκοπό τον αποτελεσματικότερο προληπτικό πληθυσμιακό έλεγχο της νόσου. Το 1943, ο Γεώργιος Παπανικολάου ανέπτυξε το γνωστό PAP test που αποτελεί ακόμα και σήμερα το πιο διαδεδομένο και αποδοτικό test για τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Παρ’ όλα αυτά, το PAP test παρουσιάζει ένα αρκετά σημαντικό ποσοστό λανθασμένης πρόβλεψης που μπορεί είτε να οδηγήσει την ασθενή σε ανούσιες εξετάσεις και θεραπείες λόγω υπερτίμησης της πραγματικής κατάστασής της είτε να την καθησυχάσει λανθασμένα λόγω υποτίμησης της πραγματικής δυσπλασίας. Προς αυτή την κατεύθυνση, αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια κάποιες νέες τεχνικές ανίχνευσης των τραχηλικών αλλοιώσεων, που έρχονται να βοηθήσουν τον ιατρό να αναγνωρίσει και να διορθώσει τις λανθασμένες προβλέψεις του PAP test. Οι πιο σημαντικές τεχνικές, που ερευνώνται σήμερα σε ολόκληρο τον ερευνητικό κόσμο, είναι το HPV DNA test, το NASBA mRNA test, το p16 test και η κυτταρομετρία φθορισμού. Οι τεχνικές αυτές προσπαθούν να ανιχνεύσουν την πορεία της έκφρασης του γενετικού υλικού του τύπου του ιού HPV που μπορεί να φέρει μια γυναίκα. Συνεπώς, παρουσιάζουν ιδιαίτερη χρησιμότητα όταν συνδυάζονται με το αποτέλεσμα του PAP test για την ανίχνευση συγκεκριμένων μορφών δυσπλασιών (χαμηλού ή υψηλού βαθμού δυσπλασία ή και καρκίνου).Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η μελέτη της απόδοσης των τεχνικών ανίχνευσης καρκίνου τραχήλου της μήτρας που χρησιμοποιούνται σήμερα από τους ιατρούς για τον προληπτικό πληθυσμιακό έλεγχο της νόσου. Για το σκοπό αυτό εφαρμόστηκαν κλασσικές μέθοδοι στατιστικής ανάλυσης κατηγορικών δεδομένων σε ένα δείγμα 500 γυναικών. Τα δεδομένα του δείγματος αποτελούνται από τα αποτελέσματα των εξετάσεων των πέντε τεχνικών ανίχνευσης που προαναφέρθηκαν και τα οποία συγκεντρώθηκαν από τις βάσεις δεδομένων του Αττικού Νοσοκομείο και του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων. Τα αποτελέσματα αυτά συγκρίθηκαν με την ιστολογική βιοψία που πάρθηκε από τις γυναίκες και η οποία αποτέλεσε το "gold standard" για τη μελέτη της απόδοσης των τεχνικών. Υπολογίσθηκαν στατιστικά μέτρα απόδοσης, όπως η ευαισθησία και η ειδικότητα, και εκπονήθηκαν στατιστικοί έλεγχοι υποθέσεων, όπως το Pearson’s X2 και το McNemar’s test. Στη συνέχεια, εξήχθησαν κάποια πολύ σημαντικά συμπεράσματα σχετικά με τον τρόπο που τα επιμέρους διαγνωστικά tests βοηθούν στην βελτίωση της αποδοτικής πρόγνωσης του PAP test. Τα συμπεράσματα αυτά μπορεί να βοηθήσουν στη μελλοντική δημιουργία ενός πρωτοκόλλου για την κατάλληλη ιατρική διαλογή, δηλαδή την κατάλληλη αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων των διαγνωστικών tests μιας ασθενούς.