Επισκόπηση Και Κατηγοριοποίηση Εργαλείων Υποστήριξης Αποφάσεων Για Την Βελτιστοποίηση Των Ενεργειών Της Αγοράς Φυσικού Αερίου

Abstract

Παλαιότερα, η παγκόσμια αγορά Φυσικού Αερίου (ΦΑ) ήταν ως επί το πλείστον ολιγοπωλιακή και οι αρμοδιότητες των εμπλεκόμενων εταιριών (παραγωγή, μεταφορά, αποθήκευση, διανομή) ήταν σαφώς καθορισμένες και διακριτές. Στην πορεία, με αφετηρία τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, προωθήθηκε η απελευθέρωση της αγοράς ΦΑ, ιδέα η οποία υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτυπώθηκε με τις οδηγίες 98/30/EC και 2003/55/EC. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές οδηγίες για την απελευθέρωση ενσωματώθηκαν με διαφορετικό ρυθμό και σε διαφορετικό βαθμό στις εθνικές νομοθεσίες των διαφόρων κρατών μελών. Αποτέλεσμα της απελευθέρωσης ήταν η είσοδος νέων ανταγωνιστών στην αγορά ΦΑ και η αύξηση της πολυπλοκότητας των σχέσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων, αφού οι εταιρίες δεν καλούνταν πια να περιορίζονται μονάχα σε έναν συγκεκριμένο κλάδο δραστηριοποίησης. Το γεγονός αυτό δημιούργησε την ανάγκη για ανάπτυξη και χρήση εργαλείων υποστήριξης αποφάσεων τα οποία συνθέτουν το υπερσύνολο των παραγόντων που επηρεάζουν την αγορά ΦΑ με στόχο την βελτιστοποίηση των οφελών για τον εκάστοτε εμπλεκόμενο-αποφασίζοντα. Επιστημονική βάση αυτών των εργαλείων αποτέλεσε ως επί το πλείστον ο γραμμικός προγραμματισμός σε διάφορες παραλλαγές του ανάλογα με το πρόβλημα που μοντελοποιείται αλλά και οι τεχνικές αντιμετώπισης των μεταβλητών απόφασης στις οποίες υπεισέρχεται αβεβαιότητα σχετικά με τη μελλοντική τους εξέλιξη, με κυριότερη τη ζήτηση ΦΑ.Σήμερα, η αγορά ΦΑ χαρακτηρίζεται από τις οντότητες που την απαρτίζουν, τα είδη συμβολαίων που συνδέουν τις οντότητες αυτές και καθορίζουν τους διακανονισμούς και τη ροή καυσίμου μεταξύ τους, καθώς και τη νομοθεσία που διέπει την αγορά στην εκάστοτε χώρα. Όσον αφορά στην Ελλάδα, μπορεί η απελευθέρωση να έχει κατοχυρωθεί νομικά, όμως ουσιαστικά η διαχείριση ΦΑ σχεδόν μονοπωλείται από λίγους κρατικούς φορείς. Ωστόσο, η ταχέως αναπτυσσόμενη υποδομή του δικτύου μεταφοράς ΦΑ πέραν των συνόρων της Ελλάδας δημιουργεί νέες προοπτικές ανάπτυξης στον κλάδο και προσελκύει ολοένα και περισσότερους ιδιώτες επενδυτές στο χώρο. Επομένως, οι ενδιαφερόμενες εταιρίες καλούνται να σταθμίσουν τα δυνατά και αδύναμα χαρακτηριστικά μιας τέτοιας επένδυσης και ανάλογα να προγραμματίσουν τις επιχειρηματικές τους κινήσεις. Τα εργαλεία υποστήριξης αποφάσεων που προαναφέρθηκαν ανάγονται σε αρωγό σε αυτή τη διαδικασία.Σε αυτή τη διπλωματική εργασία πραγματοποιείται μία βιβλιογραφική επισκόπηση εργαλείων μαθηματικού προγραμματισμού και τεχνικών αντιμετώπισης αβεβαιότητας για την υποστήριξη αποφάσεων με έμφαση στον τομέα του ΦΑ. Επίσης, διεξάγεται ανάλυση SWOT των κυριότερων Δυνάμεων-Αδυναμιών-Ευκαιριών-Κινδύνων για την ελληνική αγορά σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα δραστηριοποίησης ιδιωτών στο χώρο του ΦΑ.