Ολοκληρωμένο Υπόδειγμα για την Υποστήριξη Αποφάσεων Κλιματικών Πολιτικών

Abstract

Στο πλαίσιο των μετασχηματισμών που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, η Συμφωνία του Παρισιού τονίζει την ανάγκη σχεδιασμού και υλοποίησης παγκοσμίως συντονισμένων, βιώσιμων, εύρωστων και κοινωνικά αποδεκτών μονοπατιών πολιτικής. Επί δεκαετίες, η επιστημονική κοινότητα υποστήριζε την χάραξη κλιματικής πολιτικής κυρίως μέσω εργαλείων μοντελοποίησης κλίματος-οικονομίας. Σκοπός της διατριβής είναι η μελέτη της έως τώρα επιστημονικής συνεισφοράς τους στη χάραξη πολιτικής, η ανάδειξη των διαθέσιμων μέσων για τη διαμόρφωση ενός νέου υποδείγματος που ανταποκρίνεται στις υφιστάμενες και νέες προκλήσεις, η επιλογή μεθοδολογιών και ανάπτυξη μίας εργαλειοθήκης υποστήριξης αποφάσεων στην κατεύθυνση του προτεινόμενου υποδείγματος, και η εφαρμογή της σε πραγματικές μελέτες περίπτωσης. Συγκεκριμένα, υποστηρίζεται ότι οι διεργασίες μοντελοποίησης καθαυτές διευρύνουν το χάσμα μεταξύ επιστήμης και πολιτικής, και διερευνώνται οι κυρίαρχες επικρίσεις των τυποποιημένων πλαισίων μοντελοποίησης. Το προτεινόμενο υπόδειγμα ορίζει τις έννοιες του κινδύνου και της αβεβαιότητας στην κλιματική πολιτική, και τονίζει τη σημασία των ποικίλων μοντελικών συνόλων, του ανθρώπινου παράγοντα, και της ευρωστίας των τελικών συστάσεων πολιτικής. Για την κατασκευή αυτού του ολοκληρωμένου επιστημονικού υποδείγματος, αρχικά επιχειρείται η οργάνωση των μοντέλων κλίματος-οικονομίας. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται βιβλιογραφική ανασκόπηση και επιλογή τριών μεθοδολογιών υποστήριξης αποφάσεων για την πλαισίωση του προτεινόμενου υποδείγματος, με κριτήριο τη δυνατότητά τους να αντιμετωπίσουν τις κύριες αδυναμίες των μοντέλων κλίματος-οικονομίας και να αναβαθμίσουν τις διεργασίες χάραξης κλιματικής πολιτικής. Αυτές περιλαμβάνουν τους ασαφείς γνωστικούς χάρτες, την πολυκριτήρια ανάλυση και την ανάλυση χαρτοφυλακίου. Έτσι, αναπτύσσεται και παρουσιάζεται μία εξειδικευμένη εργαλειοθήκη. Η χαρτογράφηση συστημάτων συνδυάζεται με το πλαίσιο των συστημάτων καινοτομίας και εισάγεται στον χώρο της κλιματικής πολιτικής, ενώ αναπτύσσεται το λογισμικό MATISE για τη διαχείριση της γνώσης εμπειρογνωμόνων. Η ασαφής γνωστική χαρτογράφηση τροποποιείται ώστε να ενσωματώνει την έννοια του χρόνου, και το εργαλείο ESQAPE εισάγει το νέο μεθοδολογικό πλαίσιο στην ενεργειακή και κλιματική πολιτική. Τέλος, περιγράφεται μία νέα προσέγγιση πολυκριτήριας πολυμετοχικής ανάλυσης βασισμένης στην Behavioural TOPSIS και παρουσιάζεται λεπτομερώς ένα εξειδικευμένο εργαλείο, το MACE-DSS. Το προτεινόμενο επιστημονικό υπόδειγμα έπειτα δοκιμάζεται σε πέντε πραγματικές εφαρμογές και με διαφορετικές συνθέσεις των διαστάσεων που το απαρτίζουν: των αναπτυγμένων μεθοδολογικών πλαισίων και εργαλείων, των συνδυασμών μοντέλων κλίματος-οικονομίας, και της γνώσης των εμπειρογνωμόνων. Οι τέσσερις μελέτες περίπτωσης περιλαμβάνουν την αποτίμηση των επιδράσεων των κινδύνων μίας ενεργειακής μετάβασης στην Ελλάδα με βάση την ηλιακή ενέργεια, τον προσδιορισμό βέλτιστων τεχνολογιών στην ευρωπαϊκή ηλεκτροπαραγωγή, την αξιολόγηση των δυνατοτήτων απανθρακοποίησης του πολωνικού ενεργειακού τομέα, και τη μελέτη των προοπτικών για έναν πράσινο κτιριακό τομέα στην Κίνα. Τέλος, επιχειρείται μία συνολική εφαρμογή όλων των μεθοδολογιών και πτυχών του προτεινόμενου υποδείγματος, σε μία προσπάθεια προσδιορισμού του βέλτιστου μίγματος πολιτικής για την βελτιστοποίηση της ενεργειακής αποδοτικότητας στην Ελλάδα.