Διεπιστημονική Προσέγγιση της Ανάλυσης μιας Πράσινης Μετάβασης για το Ελληνικό Ενεργειακό Σύστημα

Abstract

Η μετάβαση σε μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών άνθρακα αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτή η μετάβαση είναι η αναδιάρθρωση του ενεργειακού συστήματος. Ωστόσο, μια τέτοια μετάβαση εσωκλείει αρκετές αβεβαιότητες και κινδύνους τόσο αναφορικά με τη δυνατότητα υλοποίησης όσο και αναφορικά με τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορούν να εμφανιστούν σε οικονομικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο. Αναγνωρίζοντας την σημασία των ρίσκων αυτών και επικεντρωμένη στα γεωγραφικά πλαίσια της Ελλάδος, η παρούσα διπλωματική εργασία πραγματεύεται τον προσδιορισμό και την εκτίμηση των σημαντικότερων κινδύνων που λειτουργούν ως εμπόδια για την επιτυχή μετάβαση του Ελληνικού ενεργειακού συστήματος σε χαμηλότερες εκπομπές άνθρακα. Επίσης, επιχειρεί να εκτιμήσει και να αξιολογήσει τις πιθανές συνέπειες που θα υποστεί η Ελλάδα σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Για τον σκοπό αυτό, η μεθοδολογία που ακολουθείται βασίζεται στην διαμόρφωση ενός Ασαφούς Γνωστικού Χάρτη, μέσω του οποίου εκμαιεύονται οι γνώσεις από δεκατέσσερεις εμπλεκόμενους φορείς και δύο ποσοτικά μοντέλα: (i) ένα μακροοικονομικό δυναμικό στοχαστικό μοντέλο γενικής ισορροπίας, το MEMO, και (ii) ένα μοντέλο ανάλυσης της επιχειρηματικής στρατηγικής, το BSAM, έτσι ώστε να εκτιμηθεί η έκταση των πιθανών αρνητικών συνεπειών. Αρχικά, για να διαπιστωθεί η καταλληλότητα της μεθοδολογίας που ακολουθείται, αναπτύσσεται το θεωρητικό υπόβαθρο των μοντέλων και των εργαλείων που χρησιμοποιούνται. Συγκεκριμένα, αναλύεται η θεωρία των Ασαφών Γνωστικών Χαρτών και ο τρόπος προσομοίωσή τους. Επίσης, περιγράφεται η δομή των μοντέλων MEMO και BSAM. Τέλος, γίνεται αναφορά στην διεπιστημονική προσέγγιση που ακολουθήθηκε και στην σημασία και τους λόγους για τους οποίους ενσωματώνονται διαφορετικά εργαλεία. Στην συνέχεια, περιγράφεται αναλυτικά ο τρόπος με τον οποίο σχηματίστηκε ο χάρτης από τους εμπλεκόμενους φορείς. Αρχικά, προσδιορίζεται το σύνολο των εννοιών/κόμβων που εμπεριέχουν τις κατάλληλες πολιτικές, τα ρίσκα και τις ενδιάμεσες καταστάσεις και διαμορφώνονται οι αιτιακές σχέσεις και ο πίνακας βαρών. Μετέπειτα, με την βοήθεια κατάλληλων σεναρίων δίνονται τιμές στα εμπόδια και στις πολιτικές και προσομοιώνεται ο ΑΓΧ. Κατόπιν ολοκλήρωσης των απαραίτητων προσομοιώσεων πραγματοποιούνται κατάλληλες συγκρίσεις μεταξύ τους ούτως ώστε να εξαχθούν σωστά συμπεράσματα. Τα αποτελέσματα αυτά ποσοτικοποιούνται σε παραμέτρους και διαμορφώνονται σενάρια, τα οποία εισάγονται στα μοντέλα BSAM και MEMO, και παρουσιάζονται τα αποτελέσματά της μοντελοποίησης. Τέλος, παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της μελέτης και τονίζονται ορισμένες αδυναμίες, βάσει των οποίων προτείνονται προοπτικές για περαιτέρω έρευνα και ανάλυση.