Ανάπτυξη μεθοδολογικής προσέγγισης για το μακροπρόθεσμο σχεδιασμό σε ενέργεια και κλίμα στην τοπική αυτοδιοίκηση

Abstract

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής γίνονται ολοένα και πιο έντονες στις μέρες μας. Ήδη από το 1990, έχει αναγνωριστεί η αναγκαιότητα λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου και την αποτελεσματική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμια κλίμακα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναπτύξει αρκετά προγράμματα και πρωτοβουλίες και έχει δώσει πολλά κίνητρα στα κράτη-μέλη της για τη λήψη δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με πρωτοστάτη το Σύμφωνο των Δημάρχων. Στην ενεργειακή της πολιτική με ορίζοντα το 2050, η ΕΕ έχει θέσει ως στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 80-95% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, επιτυγχάνοντας έτσι ανθρακική ουδετερότητα. Οι δράσεις των κυβερνήσεων μόνο σε εθνικό επίπεδο δεν είναι επαρκείς για το μετριασμό του κλίματος έως το μέσο του αιώνα. Η στρατηγική που θα ακολουθηθεί τις επόμενες δεκαετίες πρέπει να έχει μία ανθρωποκεντρική προσέγγιση, και να διασφαλίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη, την υγεία και την ασφάλεια των πολιτών κάθε χώρας. Για το λόγο αυτό, οι πολιτικές και τα μέτρα που θα εφαρμοστούν σε τοπικό επίπεδο θα εναρμονίζονται με την προσέγγιση αυτή. Συνεπώς, η αποτελεσματική συνεργασία όλων των επιπέδων διακυβέρνησης (ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό) κρίνεται απαραίτητη. Σκοπό της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η ανάπτυξη μεθοδολογικής προσέγγισης για το μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό και την υποστήριξη των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης στην ανάπτυξη των σχεδίων δράσης τους, η οποία βασίστηκε σε βιβλιογραφική ανασκόπηση των διαθέσιμων έργων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Αρχικά παρατέθηκαν οι στόχοι που έχουν τεθεί για το 2020 και το 2030, τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και στην Ελλάδα, καθώς και οι εκτιμήσεις εξέλιξης του ενεργειακού συστήματος για το μεταβατικό στάδιο μέχρι και το 2050. Ακολούθως, αναπτύχθηκε το θεωρητικό υπόβαθρο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, καθώς και ο ρόλος κάθε επιπέδου στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Έπειτα, πραγματοποιήθηκε μία μελέτη των διαφόρων πρωτοβουλιών και προγραμμάτων που υφίστανται σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, και στη συνέχεια εξετάστηκαν εθνικές στρατηγικές εντός της ΕΕ, σε χώρες που έχουν ήδη αναπτύξει τον μακροπρόθεσμο ενεργειακό σχεδιασμό τους με στόχους και εναλλακτικά σενάρια. Τέλος, προτάθηκαν πακέτα δράσεων και μέτρων, τα οποία απαρτίζουν την προτεινόμενη μεθοδολογική προσέγγιση για μακροχρόνιο σχεδιασμό σε ενέργεια και κλίμα στην τοπική αυτοδιοίκηση.