Ολοκληρωμένη μεθοδολογία υποστήριξης αποφάσεων ηλεκτροπαραγωγικού σχεδιασμού με χρήση εργαλείων ανοιχτού κώδικα

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας διδακτορικής διατριβής αποτελεί η ανάπτυξη μίας ολοκληρωμένης μεθοδολογίας υποστήριξης αποφάσεων ηλεκτροπαραγωγικού σχεδιασμού. Ο στόχος της διατριβής εδράζεται στην υποστήριξη των διαμορφωτών ηλεκτροπαραγωγικού σχεδιασμού, αφενός, στη λήψη εμπεριστατωμένων αποφάσεων, και αφετέρου, στη διαχείριση της εγγενούς αβεβαιότητας και αντισταθμιστικότητας αυτού του είδους της άσκησης. Ο έτερος στόχος της διατριβής, συνίσταται στην εισαγωγή νέων —ποιοτικότερων και ολιστικότερων— εννοιών στην κατάστρωση ηλεκτροπαραγωγικού σχεδιασμού, όπως αυτή του χρονισμού («πότε») και της ταχύτητας («πόσο γρήγορα»). Η συμβολή της παρούσας διδακτορικής διατριβής, αφορά το ευρύτερο επιστημονικό πεδίο της επιχειρησιακής έρευνας και συγκεκριμένα αυτό της υποστήριξης αποφάσεων ηλεκτροπαραγωγικού σχεδιασμού. Η διεξοδική αναγνώριση όλων των διαστάσεων του αξιολογούμενου προβλήματος και των μεταξύ τους αλληλεπιδράσεων, ενέπνευσε την επιλογή των κατάλληλων εργαλείων «ανοιχτού κώδικα», όπως και την ανάπτυξη μίας σειράς διαδικασιών αναφορικά με τη ρύθμιση και διασύνδεσή τους. Πιο συγκεκριμένα, οι κύριοι άξονες συνεισφοράς της διατριβής είναι οι ακόλουθοι: •Αναπτύχθηκε το OSeMOSYS-Ελλάδας, ένα «ανοιχτού κώδικα» δυναμικό μοντέλο βελτιστοποίησης του (μεσο-) μακρο-πρόθεσμου προγραμματισμού της ηλεκτροπαραγωγής της Ελλάδας. Το εν λόγω μοντέλο, επιτρέπει την προσομοίωση των ηλεκτροπαραγωγικών σεναρίων ενδιαφέροντος και —συνεπακόλουθα— τον υπολογισμό των προεκτάσεών τους, επί του συνολικού εύρους των διαστάσεων που άπτονται της ηλεκτροπαραγωγής. •Αναπτύχθηκε το GTAP-Ελλάδας, ένα «ανοιχτού κώδικα» παγκόσμιο μακροοικονομικό μοντέλο «γενικής ισορροπίας», με εστίαση στην ελληνική οικονομία. Το εν λόγω μοντέλο, διασυνδέθηκε αποδοτικά με το OSeMOSYS-Ελλάδας, επιτρέποντας —κατ’ αυτό τον τρόπο— την αξιολόγηση του μακροοικονομικού και κοινωνικού αποτυπώματος των εξεταζόμενων ηλεκτροπαραγωγικών σεναρίων πολιτικής, και συνεπαγόμενα την απάντηση ερωτήσεων που αφορούν σε ολόκληρη την οικονομία. •Αναπτύχθηκε το ReReVITO (“Regret Regret VIKOR TOPSIS”), ένα πολυκριτηριακό μεθοδολογικό πλαίσιο υποστήριξης αποφάσεων, το οποίο επιτρέπει τον εντοπισμό του ηλεκτροπαραγωγικού σεναρίου πολιτικής που ικανοποιεί καλύτερα τους σκοπούς των αποφασιζόντων, υπό το πρίσμα αβεβαιότητας. Η αβεβαιότητα διαχειρίζεται μέσω της ποσοτικοποίησης των «βαθμών-δυσαρέσκειας» των αποφασιζόντων, με βάση τα μέτρα «συνολικής χρησιμότητας» και «μέγιστης δυσαρέσκειας». Η αξιολόγηση των ηλεκτροπαραγωγικών σεναρίων επί των κριτηρίων επίδοσης, πραγματοποιείται μέσω της εφαρμογής των πολυκριτήριων μεθόδων VIKOR και TOPSIS, επιτρέποντας —κατ’ αυτόν τον τρόπο— την κατηγοριοποίηση των αποτελεσμάτων με βάση το προφίλ του αποφασίζοντα έναντι του κινδύνου. •Αναπτύχθηκε μία ολοκληρωμένη, ευσταθής, διαφανής και ευέλικτη μεθοδολογία αναφορικά με την παραμετροποίηση, διαχείριση, διασύνδεση, και αξιοποίηση των παραπάνω εργαλείων, με γνώμονα τη διαμόρφωση και αξιολόγηση του ηλεκτροπαραγωγικού σχεδιασμού, υπό συνθήκες αβεβαιότητας. •Η μεθοδολογία και τα εργαλεία που αναπτύχθηκαν εφαρμόστηκαν σε δύο μελέτες περίπτωσης για το ελληνικό ηλεκτροπαραγωγικό σύστημα, με γνώμονα την εξαγωγή καίριας γνώσης και διδαγμάτων για τους σχεδιαστές ενεργειακής πολιτικής. Oι υλοποιηθείσες εφαρμογές συνίστανται, αφενός, στην αξιολόγηση του μακροοικονομικού και κοινωνικού αποτυπώματος μίας ταχείας «απολιγνιτοποίησης», και, αφετέρου, στον εντοπισμό της κατάλληλης ταχύτητας διάχυσης του πράσινου υδρογόνου. Με βάση τα προκύπτοντα αποτελέσματα, επιχειρήθηκε μία αποκρυστάλλωση των πραγματικών διλημμάτων πολιτικής και των διακυβευμάτων των εναλλακτικών αποφάσεων, για την ελληνική κυβέρνηση.