Έρευνα και συγκριτική ανάλυση ενεργειακών marketplaces και στρατηγικών διαχείρισης ζήτησης στα πλαίσια των ενεργειακών κοινοτήτων

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τη δυναμική των ενεργειακών κοινοτήτων και των ενεργειακών πλατφορμών (energy marketplaces) σε συνάρτηση με τις στρατηγικές διαχείρισης ζήτησης (DSM). Αφετηρία αποτελεί η επιτακτική ανάγκη για μετάβαση σε «καθαρές» μορφές ενέργειας, όπως ορίζουν οι ευρωπαϊκές πολιτικές και οι εθνικές νομοθετικές ρυθμίσεις, με στόχο τη μείωση των εκπομπών και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αρχικά, παρουσιάζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της πράσινης ενεργειακής μετάβασης, υπογραμμίζοντας τον ρόλο της αποκέντρωσης και της συμμετοχικότητας. Στη συνέχεια, αναλύεται η έννοια των ενεργειακών κοινοτήτων, μέσα από τα παραδείγματα της ευρωπαϊκής και ελληνικής νομοθεσίας, εστιάζοντας στους τρόπους με τους οποίους οι πολίτες, οι τοπικές αρχές και οι μικρές επιχειρήσεις μπορούν να συμπράξουν για την παραγωγή, κατανάλωση και ανταλλαγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Σε αυτό το πλαίσιο, τα energy marketplaces περιγράφονται ως ηλεκτρονικές πλατφόρμες που αξιοποιούν τεχνολογίες όπως το blockchain, τα έξυπνα συμβόλαια (smart contracts) και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), προσφέροντας διαφανή, ασφαλή και αποδοτική διαχείριση ενέργειας. Παράλληλα, εξετάζονται οι στρατηγικές διαχείρισης ζήτησης (DSM) — από την ευέλικτη τιμολόγηση και τις πρακτικές εξοικονόμησης έως τα συστήματα αποθήκευσης — ως κεντρικοί μηχανισμοί για την ομαλή λειτουργία του δικτύου και τη βέλτιστη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών. Η εργασία ολοκληρώνεται εστιάζοντας στην κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας χαρακτηριστικά παραδείγματα ενεργειακών κοινοτήτων και πραγματοποιώντας μια ανάλυση SWOT, η οποία καταδεικνύει πλεονεκτήματα, προκλήσεις, ευκαιρίες και απειλές. Το κεντρικό συμπέρασμα είναι ότι η ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων, σε συνδυασμό με σύγχρονα μοντέλα ανταλλαγής ενέργειας και στοχευμένες στρατηγικές Διαχείρισης Ζήτησης Ενέργειας (DSM), μπορεί να ενισχύσει τη βιωσιμότητα και τον δημοκρατικό χαρακτήρα της παραγωγής και της κατανάλωσης ενέργειας. Ωστόσο, απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτυχή εφαρμογή αυτών των μοντέλων είναι η κατάλληλη νομοθετική στήριξη, η διαθεσιμότητα χρηματοδοτικών εργαλείων και η ενεργή συμμετοχή των πολιτών, ώστε να καταστεί εφικτή η πράσινη ενεργειακή μετάβαση για το σύνολο της κοινωνίας.