Ο Ρόλος των Ενεργειακών Κοινοτήτων και των Μηχανισμών Απόκρισης Ζήτησης στη Βιώσιμη Ενεργειακή Μετάβαση: Νομοθετικό Πλαίσιο, Προκλήσεις και Προοπτικές στην Ελλάδα και την Ευρώπη

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τον μετασχηματιστικό ρόλο των ενεργειακών κοινοτήτων στην προώθηση της βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης, με έμφαση στην ενσωμάτωση μηχανισμών απόκρισης ζήτησης (DR) στο ευρωπαϊκό και ελληνικό πλαίσιο. Οι ενεργειακές κοινότητες, οριζόμενες ως πρωτοβουλίες πολιτών για την αποκεντρωμένη παραγωγή και διαχείριση ανανεώσιμης ενέργειας, εξετάζονται μέσα από το πρίσμα νομοθετικών πλαισίων, λειτουργικών μοντέλων και κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο Πακέτο Καθαρής Ενέργειας της ΕΕ και στις βασικές οδηγίες για τη δημιουργία Κοινοτήτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Ενεργειακών Κοινοτήτων Πολιτών, αναδεικνύοντας τον ρόλο τους στον εκδημοκρατισμό των ενεργειακών συστημάτων, στη μείωση του κόστους και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας του δικτύου. Ειδικότερα για ελληνικό πλαίσιο, αναλύεται διεξοδικά το νομοθετικό περιβάλλον, ενώ επιπλέον διερευνάται η μετάβαση από το Net Metering στο Net Billing, στοχεύοντας στην ευθυγράμμιση με τους στόχους της ΕΕ. Παράλληλα, εξετάζονται οι μηχανισμοί DR, όπως τα προγράμματα δυναμικής τιμολόγησης και τιμολόγησης βάσει κινήτρων, αξιολογώντας τη συμβολή τους στη βελτιστοποίηση της ενεργειακής χρήσης, την εξισορρόπηση της ζήτησης στο δίκτυο και την ενσωμάτωση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιπλέον, παρουσιάζονται εφαρμογές της DR σε διάφορους τομείς του ενεργειακού συστήματος. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εφαρμογή της DR στις ενεργειακές κοινότητες, μέσω της μελέτης δύο ευρωπαϊκών κοινοτήτων που το έχουν υιοθετήσει. Παράλληλα, η ελληνική μελέτη περίπτωσης αναδεικνύει τις προκλήσεις που σχετίζονται με τον διαμοιρασμό ενέργειας και τη διαχείριση του δικτύου. Τέλος, παρουσιάζονται οι προκλήσεις εφαρμογής της DR στο ελληνικό ενεργειακό τοπίο, συνοδευόμενες από τις αναγκαίες ρυθμιστικές και τεχνολογικές προσαρμογές που απαιτούνται για την αντιμετώπισή τους.