Σενάρια Αναθεώρησης Δασμών στο Διατλαντικό Εμπόριο: Μια GTAP Ανάλυση των Περιπτώσεων ΗΠΑ-ΕΕ και AGOA

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τον αντίκτυπο σεναρίων πολιτικής στον εμπορικό διατλαντικό άξονα Ηνωμένων Πολιτειών – Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΗΠΑ–ΕΕ), καθώς και στη στρατηγική εμπορική σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των χωρών της Υποσαχάριας Αφρικής μέσω του πλαισίου AGOA (African Growth and Opportunity Act). Η ανάλυση πραγματοποιείται με τη χρήση του υποδείγματος γενικής ισορροπίας GTAP (Global Trade Analysis Project), ενός από τα πιο διαδεδομένα και τεκμηριωμένα εργαλεία για την αποτίμηση των επιδράσεων εμπορικών και μακροοικονομικών πολιτικών στο σύνολο μιας οικονομίας. Για τη διατλαντική σχέση ΗΠΑ–ΕΕ εξετάζονται τρία σενάρια πολιτικής: (α) μονομερής επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ σε εισαγωγές από την ΕΕ, (β) συμμετρικά εμπορικά αντίμετρα από την ΕΕ, και (γ) πλήρης αμοιβαία άρση δασμών (σενάριο εμπορικής φιλελευθεροποίησης). Επιπλέον, αξιολογούνται δύο σενάρια πολιτικής για το πλαίσιο AGOA: (α) τερματισμός σχετικών ευνοϊκών διατάξεων και επαναφορά δασμών από τη μεριά των ΗΠΑ, και (β) μετατροπή του σε αμοιβαία συμφωνία πλήρους φιλελευθεροποίησης του εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και Υποσαχάριας Αφρικής. Τα αποτελέσματα αναλύονται σε μακροοικονομικό (ΑΕΠ, όροι εμπορίου), κλαδικό (παραγωγή, εξαγωγές, εισαγωγές) και καταναλωτικό επίπεδο (εισόδημα, χρησιμότητα και ζήτηση νοικοκυριών). Στην περίπτωση ΗΠΑ–ΕΕ, τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο εμπορικός πόλεμος επιφέρει επιπτώσεις στην οικονομική ευημερία και των δύο εταίρων, με την ΕΕ να υφίσταται ισχυρότερη πίεση λόγω της εξαγωγικής της δομής. Αντίθετα, το σενάριο πλήρους φιλελευθεροποίησης οδηγεί σε αύξηση του ΑΕΠ, της χρησιμότητας των νοικοκυριών και των εξαγωγών, ιδιαίτερα για κλάδους υψηλής τεχνολογίας και εντάσεως γνώσης. Αναφορικά με το πλαίσιο AGOA, η «ανάκλησή» του προκαλεί σοβαρή οικονομική υποβάθμιση για τις χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, με σημαντική πτώση στην παραγωγή, τις εξαγωγές, την κατανάλωση και το εισόδημα. Το αποτέλεσμα αυτό υπογραμμίζει τον κρίσιμο ρόλο των προτιμησιακών σχημάτων για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Αντίθετα, η ενίσχυση του AGOA προς μια πιο αμοιβαία εμπορική συνεργασία οδηγεί σε ήπια βελτίωση των όρων του εμπορίου και ενδυνάμωση των τομέων με εξαγωγικό προσανατολισμό. Συμπερασματικά, η εργασία παρέχει μια επαρκώς τεκμηριωμένη ποσοτική αποτίμηση των επιδράσεων κρίσιμων εμπορικών πολιτικών σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Αναδεικνύεται η σημασία της διεθνούς συνεργασίας, της θεσμικής σταθερότητας και της πολυμερούς προσέγγισης στη χάραξη εμπορικής στρατηγικής, ιδίως σε περιόδους γεωπολιτικής αστάθειας και αναδιάταξης των παγκόσμιων αλυσίδων αξίας.