Αναπτυξη Προηγμενων Μεθοδων Αναγνωρισης Προτυπων Και Μαθηματικη Θεμελιωση Για Τον Εντοπισμο Του Τροπου Δημιουργιας Και Της Ταυτοτητας Του Δημιουργου Σημαντικων Αρχαιολογικων Ευρηματων

Abstract

Η παρούσα διατριβή αφορά σε δύο θέματα: Το πρώτο περιλαμβάνει μία προσπάθεια εντοπισμού του τρόπου κατασκευής/σχεδίασης των φημισμένων τοιχογραφιών της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (περί τα 1630 π.Χ. ), οι οποίες έχουν ανασκαφεί στο Ακρωτήρι Θήρας.Το δεύτερο θέμα αφορά στην αυτόματη ταυτοποίηση γραφέων αρχαίων επιγραφών με σκοπό την ορθή χρονολόγηση αυτών, η οποία είναι πολύ μεγάλης σημασίας για την Αρχαιολογία και την ορθή καταγραφή της Ιστορίας. Και τα δύο αυτά θέματα αντιμετωπίζονται για πρώτη φορά σε αυτήν την εργασία, αλλά και από την ερευνητική μας ομάδα.Το πρώτο θέμα αναπτύσσεται αναλυτικά στο πρώτο μέρος της παρούσης και περιλαμβάνει τα εξής επιμέρους στάδια: 1Α) Γίνεται μια πρώτη επεξεργασία των εικόνων των προς μελέτη τοιχογραφιών με σκοπό την εξαγωγή του περιγράμματος των απεικονιζομένων θεματικών ενοτήτων σε κατάλληλη μορφή. 1Β) Διατυπώνονται ορισμοί θεμελιωδών οντοτήτων καθώς και η βασική υπόθεση περί χρήσεως γεωμετρικών καμπυλογράφων στη σχεδίαση των τοιχογραφιών. 1Γ) Επιλέγονται πιθανά γεωμετρικά πρότυπα των καμπυλογράφων, με κριτήρια αρχαιολογικής και ιστορικής φύσεως. 1Δ) Γίνεται μία πρώτη εκτίμηση των πιθανών μονοκονδυλιών με χρήση της καμπυλότητας και ελαχιστοποίηση κατάλληλα επιλεγμένων συναρτήσεων λάθους. 1Ε) Παρουσιάζεται μια πρωτότυπη εξαντλητική μέθοδος προσαρμογής καμπυλών, η οποία προσφέρει την αδιαμφισβήτητα βέλτιστη σχετική θέση αυτών. 1ΣΤ) Επί τη βάσει των προηγουμένων, προσδιορίζονται οι ακριβείς παράμετροι των πιθανών καμπυλογράφων. 1Ζ) Υποστηρίζεται ουσιωδώς η υπόθεση περί χρήσεως καμπυλογράφων, με έμμεση αναπαραγωγή του τρόπου σχεδίασης των περιγραμμάτων. Παράλληλα προσδιορίζονται τα ακριβή όρια των πιθανών μονοκονδυλιών πάνω στις ζωγραφισμένες θεματικές ενότητες. Τα σχετικά αποτελέσματα μαζί με οπτική απόδοση τους επί των εικόνων των τοιχογραφιών παρουσιάζονται στο τέλος του πρώτου μέρους. Στο δεύτερο μέρος αυτής της εργασίας παρουσιάζεται για πρώτη φορά μια ολοκληρωμένη μέθοδος αυτόματης ταυτοποίησης γραφέα αρχαίων επιγραφών, η οποία περιλαμβάνει τα εξής επιμέρους στάδια: 2Α) Πραγματοποιείται μία πρώτη επεξεργασία των εικόνων των προς μελέτη επιγραφών με σκοπό την εξαγωγή του περιγράμματος, σε κατάλληλη μορφή, όλων των υλοποιήσεων των συμβόλων της αλφαβήτου (συμβολογραμμάτων) που εμφανίζονται σε αυτές. 2Β) Καθορίζονται κρίσιμα σημεία καμπής επί κάθε υλοποιήσεως ενός συμβολογράμματος, με ελαχιστοποίηση κατάλληλα επιλεγμένων συναρτήσεων λάθους και χρήση της καμπυλότητας. 2Γ) Πραγματοποιείται βέλτιστη προσαρμογή των υλοποιήσεων των περιγραμμάτων του ιδίου συμβολογράμματος με επέκταση και κατάλληλη τροποποίηση της μεθόδου προσαρμογής καμπυλών που παρουσιάζεται στο πρώτο μέρος. 2Δ) Επί της θέσης βέλτιστης προσαρμογής των περιγραμμάτων δύο γραμμάτων, ορίζονται ποσότητες που περιγράφουν την ποιότητα προσαρμογής. 2Ε) Διατυπώνονται πρωτότυπα στατιστικά κριτήρια για τον υπολογισμό της πιθανοφάνειας και τον έλεγχο της υπόθεσης εάν μία επιγραφή ανήκει σε ένα γραφέα ή όχι. 2ΣΤ) Παρουσιάζεται μία επιπλέον μέθοδος ταυτοποίησης γραφέα, η οποία χρησιμοποιεί γεωμετρικά χαρακτηριστικά που εξάγονται αυτόματα από τα περιγράμματα των γραμμάτων. Οι τιμές αυτών των χαρακτηριστικών ακολουθούν συγκεκριμένες στατιστικές κατανομές με χρήση των οποίων διατυπώνονται περαιτέρω κριτήρια για το εάν μια επιγραφή έχει χαραχθεί από ένα γραφέα ή όχι. 2Ζ) Και οι δύο ανωτέρω μέθοδοι συνολικά χρησιμοποιούνται για την ταυτοποίηση του γραφέα 32 αρχαιοελληνικών επιγραφών, τις οποίες επέλεξε ο παγκοσμίου φήμης επιγραφολόγος κύριος Steven Tracy τ. διευθυντής της Αμερικανικής Σχολής Κλασσικών Σπουδών στην Αθήνα και νυν καθηγητής της σχολής ιστορικών σπουδών του ινστιτούτου προηγμένων σπουδών του Princeton στο New Jersey των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο ίδιος κατά βάσιν, καθώς και άλλοι διακεκριμένοι επιγραφολόγοι, αξιολόγησαν την επίδοση του συστήματος. Ο τρόπος εφαρμογής της μεθόδου ως και τα σχετικά αποτελέσματα παρουσιάζονται στο τέλος του δευτέρου μέρους. Τα αποτελέσματα και οι σχετικές μέθοδοι που αναφέρονται σε αυτή τη διατριβή παρουσιάζονται σε εννέα άρθρα δημοσιευμένα σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά.